فرصت یک هفته ای به میراث فرهنگی برای موزه گنجینه بابل

ایرنا: بازتاب حکم اخیر مبنی بر تخلیه و پلمب موزه گنجینه بابل این روزها در فضای مجازی مازندران از سوی دوستداران میراث فرهنگی دست به دست می شود و آنها از این طریق به بیان دغدغه های خود در احتمال بسته شدن این موزه را بیان می کنند.

البته بحث در خصوص موزه گنجینه بابل به زمان حاضر خلاصه نمی شود به طوری‌که در سال 1394 نیز کشمکش بر سر مالکیت اینبنا بالا گرفته بود به طوری‌که آن‌زمان در حالی‌که سازمان میراث فرهنگی و گردشگری بابل می گفت هیچ سندی مبنی بر وقفی بودن موزه گنجینه بابل وجود ندارد یا تاکنون ارائه نشده است، اداره اوقاف این شهر ادعا می کند این موزه وقف حوزه علمیه بابل است.

اما به تازگی با حکم دادگستری مازندران روند این کشمش ها شکل تازه ای به خود گرفته است و اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مازندران تا پایان این هفته فرصت دارد تا در خصوص پرداخت اجاره بها بنا یا رخت بربستن موزه از بابل تصمیم گیری کند.

زمان ساخت و احداث ساختمان موزه گنجینه به سال ۱۳۰۷ برمی‌گردد. این ساختمان در ابتدا برای شهرداری طراحی شد اما در سال ۱۳۷۴ با تغییر کاربری در اختیار میراث فرهنگی بابل قرار داده شد. در حال حاضر به عنوان یکی از مهم‌ترین موزه‌های استان مازندران از محبوبیت قابل توجهی برخوردار است.

موزه گنجینه بابل در تاریخ هشتم مرداد ۱۳۵۴ به شماره ۱۵۲۶ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.

این مکان در سال ۱۳۷۵ با عنوان موزه گنجینه بابل برای بازدید عموم مردم قرار داده شد. حدود پنج سال پس از فعالیت این موزه در بخش‌های مختلف برای بار دوم و در سال ۱۳۷۹ مورد بازسازی شیروانی و زیرزمین واقع شده و در سال ۱۳۸۲ به فعالیت خود ادامه داد.

بخش باستان شناسی موزه گنجینه در طبقه اول قرار دارد که شامل آثاری از دوره‌های پیش از تاریخ اسلامی است. اشیا این بخش در یک اتاق و دو سالن قرار داده‌ شده‌اند و طیف وسیعی را در بر می‌گیرند. سفال‌های منقوش هزاره چهارم و سوم پیش از میلاد از تپه حصار دامغان، تپه سیلک کاشان و محوطه باستانی شوش، سفال خاکستری رنگ داغ‌دار تورنگ‌تپه و ظروف خاکستری مازندران در اواخر هزاره سوم و اواخر هزاره دوم پیش از میلاد، و همچنین، ظروف سفالی قرمز رنگ منقوش اسماعیل‌آباد متعلق به هزاره پنجم پیش از میلاد، از قدیمی‌ترین آثار این موزه هستند.

اشیایی از اواخر هزاره دوم و اوایل هزاره پیش از میلاد تا دوره پارت و ساسانی شامل مجسمه‌های سفالی، مفرغی، جنگ‌افزارهای مفرغی و ظروف سنگی، از مجموعه‌های موجود در یکی از سالن‌های موزه هستند. بسیاری از اشیا موجود در این موزه، از مناطق باستانی مازندران مانند بهشهر، ساری، قائمشهر، نکا و نور به دست آمده و نمایانگر قدمت منطقه شمال کشور است.

سالن دیگر این موزه به آثار تاریخی دوره اسلامی اختصاص داده شده است. در این سالن اشیایی مانند ظروف سفالی لعاب‌دار از قرن ۳ تا ده هجری، آبگینه در اشکال تنگ، صراحی، پیاله در آن قرار دارند. زیورآلاتی از هزاره اول پیش از میلاد و دوره اسلامی نیز در این موزه قابل مشاهده هستند.

بخش مردم‌شناسی موزه گنجینه بابل، در طبقه دوم آن قرار دارد. این بخش به تمام قومیت‌های ساکن در این خطه پرداخته و در تالاری وسیع، اشیایی مانند وسایل کشاورزی، پوشاک مازندران، گیلان، ترکمن، چادرشب بافی زنان مازندران، صنایع دستی زنان ترکمن‌صحرا و صنایع دستی مانند زری‌بافی و سفال‌گری، قرار داده شده‌اند. در همین بخش نمایی از ازدواج و نوع پوشش عروس و داماد شمالی در معرض دید عموم قرار گرفته است.

در قسمت داروخانه سنتی در همین بخش، که با نام داروخانه یا عطاری معرفی شده است، اطلاعاتی از انواع گیاهان دارویی شمال و فهرست طرز استفاده از آن‌ها، برای علاقه‌مندان در نظر گرفته شده است.

یک سالن از موزه گنجینه بابل به یادمان‌های چوبی مازندران اختصاص یافته‌ است. سالن یادمان‌های چوبی موزه گنجینه دارای اشیایی مانند در، پنجره، انواع منبت، مشبک، قاب و گره است. قدیمی‌ترین اثر این بخش، صندوق مزار امامزاده علی از روستای سوادکوه و متعلق به ۸۳۳ هجری قمری است. دو لنگه در چوبی منبت‌کاری شده که متعلق به مزار شاهزاده رضا هستند نیز، در این بخش قرار داده شده‌اند.

حکم عرصه و عیان گنجینه بابل به نام حوزه علمیه

سرپرست معاونت میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مازندران گفت : در دوره صفویه با رشد و توسعه مذهب شیعه مدارس دینی زیادی در استان و از جمله شهرستان بابل ایجاد شد که مدرسه قادریه در بابل از جمله این مدارس دینی بود.

مهدی عابدینی افزود : مدرسه قادریه بابل تا دوره پهلوی اول دایر و فعال بود اما پس از آن در این دوره با گسترش شهرسازی این مدرسه و به همراه موقوفات تخریب و خیابان ها و بناها جدید ساخته شد.

وی ادامه داد : در دوره پهلوی در بخشی از زمین این مدرسه که خالی از بنا بود ساختمان بلدیه یا همان ساختمان شهرداری ساخته شد و بعد از انقلاب این ساختمان تخلیه می شود.

سرپرست معاونت میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مازندران در اوایل دهه ۷۰ و هنگام سفر مقام معظم رهبری به مازندران ایجاد موزه برای این استان به عنوان مطالبه مسوولان مطرح شد و جزو مصوبات سفر ایشان قرار گرفت و براساس تفاهم نامه شهرداری بابل این بنا با کاربری فرهنگی به میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری تحویل داده شد و به عنوان موزه افتتاح شد.

وی اعلام کرد: در دهه ۹۰ حوزه علمیه بابل با طرح شکایت این بنا را جزو املاک حوزه علمیه دانست و خواهان بازگشت آن به این مجموعه دینی شد.

عابدینی گفت: کش و قوس این شکایت تا سال ۱۳۹۸ ادامه داشت و پرداخت اجاره بها از سوی میراث فرهنگی به حوزه علمیه اعلام شد که طی این سال‌ها متاسفانه در این بخش کم کاری از سوی میراث فرهنگی برای پرداخت اجاره بها در این خصوص را شاهد بودیم.

فرصت یک هفته ای به میراث فرهنگی

وی از اخذ حکم جدید حوزه علمیه از دادگستری مازندران در خصوص این بنا خبر داد و گفت : در این حکم عرصه و عیان این بنا برای حوزه علمیه مشخص شده و همچنین حکم پلمب و تخلیه نیز صادر شده است.

سرپرست معاونت میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مازندران افزود: با رایزنی ها انجام شده از سوی فرماندار بابل مقرر شد تا حوزه علمیه برای فردا ۲۰ فروردین ماه میزان اجاره بها برای این بنا تعیین کند.

وی ادامه داد : پس از آن میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مازندران با بررسی میزان اجاره بها و اینکه قادر به پرداخت آن از منابع استانی و یا حمایت های استانداری خواهد بود این موزه در مکان فعلی حفظ خواهد بود.

عابدینی اظهارداشت : اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مازندران تا پایان این هفته فرصت دارد که درباره پرداخت اجاره بها یا تخلیه موزه تصمیم گیری کند.